بازخوانی کهن الگوی سه گانه مقدس با محوریت نقش مایه درخت سرو در هنر ایرانی

مفهوم سه گانه بین نمادها به صورت سه گانۀ مقدس، نمونه های بسیاری دارد. درخت به عنوان عنصر کلیدی و مهم در بیشتر این سه گانه ها به چشم می آید؛ این درخت سرو به دلیل اهمیت بسیار و تقدسی که در فرهنگ و هنر ایران زمین دارد، نقش محوری را در سه گانه ایفا می نماید. پژوهش حاضر درواقع پاسخ به این پرسش اصلی: بازخوانی نقش مایۀ سرو در کهن الگوی سه گانه در ایران است. ازهمین رو، مطالعه و تشریح این نقش مایه با آوردن مستندات تاریخی و تصویری صورت پذیرفته است. روش تحقیق به کار گرفته شده، توصیفی- تحلیلی است. اطلاعات مقاله هم از طریق مطالعه کتابخانه ای گردآوری شده است. ضمن اینکه با انجام تحقیقات میدانی نمونه آثار مرتبط با موضوع، بررسی شده است. هدف این مقاله، بیان تداوم حیات نمادها و کهن الگوها در هنر ایران، شناخت هرچه بهتر نقش مایۀ سرو در سه گانه ها، توصیف و طبقه بندی این نقش است. همچنین این پژوهش، علاوه بر بررسی حوزه های نظری این نقوش، به حوزه های تجسمی نیز توجه دارد. در این نقوش، سرو به عنوان نقش محوری در مرکز، به صورت سه سروی است یا دو عنصر از یک جنس، مانند دو انسان، دو حیوان یا دو گیاه در طرفین است یا به صورت نقش همراه کننده، با نقش مرکزی هر یک از عناصر بالا مطرح می گردد. این پژوهش اثبات می کند که کهن الگوی سه گانۀ مقدس از دورترین ایام در این سرزمین وجود داشته و در دوره های مختلف به حیات خویش ادامه داده است.